Szykuje się prawdziwa rewolucja związana z gospodarką ściekową. Niestety, nie wszyscy będą zadowoleni z nowych rozwiązań prawnych i organizacyjnych, bo dotyczyć będą także większej biurokracji, która obejmie nie tylko lokalny samorząd, ale i mieszkańców gminy. Tak, tak – państwo już nie tylko kontroluje nasze dochody oraz wydatki, zagląda pod kołdrę, ale chce też wiedzieć, jakie ścieki odprowadzamy do kanalizacji czy szamba.
Jak wyjaśnia szefowa Referatu Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego w Rzgowie Magdalena Górska, 9 sierpnia 2022 r. weszły w życie nowe rozwiązania prawne odnoszące się do sposobu funkcjonowania gminnej gospodarki ściekowej. Kolejne zmiany weszły w życie 1 stycznia br. Wszystkie one zostały wprowadzone ustawą z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie prawa wodnego oraz niektórych innych ustaw. Wprowadzone ww. nowelizacją zmiany związane są koniecznością poprawnego i pełnego implementowania przez Polskę tzw. dyrektywy ściekowej dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych.
– Teoretycznie implementować tę dyrektywę miało prawo wodne, która weszło w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. W praktyce okazało się jednak, że dokonano jej niepełnej implementacji, na co zwróciła Polsce uwagę Komisja Europejska w maju 2020 r., kiedy to wystosowała tzw. uzasadnioną opinię Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Co więcej, w związku z brakiem reakcji po stronie Polski na tę opinię, w lutym 2022 r. Komisja Europejska poinformowała, że wystąpiła do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z wnioskiem o ukaranie Polski za brak implementacji wspomnianej dyrektywy ściekowej. Kara, jaka grozi Polsce za brak wdrożenia dyrektywy ściekowej, może sięgnąć nawet 6 miliardów euro.
– Chcąc uniknąć tak wysokich kar, alternatywnie zebrać na ich zapłatę odpowiednie środki, wspomnianą nowelizacją – mówi M. Górska – zdecydowano się wprowadzić zmiany do trzech następujących aktów prawnych, wymuszając jednocześnie konieczność zmiany wielu aktów wykonawczych do nich tak w randze rozporządzeń, jak i będących aktami prawa miejscowego: prawa wodnego, ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.
Nowe rozwiązania prawne wprowadzone do Prawa wodnego: zmiany odnoszące się do określenia warunków, jakie muszą spełniać aglomeracje w zakresie poziomu ich skanalizowania; nowe obowiązki sprawozdawcze w zakresie ilości ścieków wytworzonych na terenie aglomeracji (oraz nowe kary pieniężne za brak sprawozdania); nowe przepisy określające kary pieniężne dla aglomeracji niespełniających warunków dyrektywy ściekowej.
Zmiany w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminie dotyczą nowej definicji nieczystości ciekłych – dotychczas za nieczystości ciekłe uważano te, które są gromadzone w zbiornikach bezodpływowych (szambach), teraz zaś są to również osady ściekowe pochodzące z przydomowych oczyszczalni ścieków. W związku z tym trzeba będzie – jak wyjaśnia M. Górska – dostosować uchwały gminne do tych przepisów.
Obecnie właściciel każdej nieruchomości niepodłączonej do sieci kanalizacyjnej, realizując obowiązek pozbywania się nieczystości ciekłych, czy to z wykorzystaniem zbiornika bezodpływowego czy też przydomowej oczyszczalni ścieków, zobligowany jest zawrzeć w tym zakresie stosowną umowę cywilnoprawną z firmą świadczącą usługi asenizacyjne, natomiast obowiązkiem wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jest kontrolowanie, czy ów właściciel rzeczywiście tę umowę posiada, a jeśli tak to, czy na jej podstawie usługa pozbywania się nieczystości ciekłych jest świadczona zgodnie z odpowiednimi regulacjami ustawowymi i regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy.
Istotną nowością, wprowadzoną 9 sierpnia 2022 r., jest przy tym obowiązek przeprowadzania przez organ wykonawczy gminy cyklicznych kontroli wspomnianych wyżej właścicieli nieruchomości – raz na dwa lata zgodnie z przygotowanym wcześniej planem kontroli.
W przypadku stwierdzenia, że właściciel nieruchomości nie posiada stosownej umowy na odbiór ścieków, burmistrz będzie miał obowiązek wydać decyzję nakazującą odbiór ścieków. Za usługę mieszkaniec zapłaci górną stawkę za odbiór ścieków.
Jedną z nowości wprowadzonych mocą nowelizacji, która weszła w życie, jest nowe sprawozdanie, które gminy będą składać corocznie z zakresu gospodarowania nieczystościami ciekłymi. Sprawozdanie to będzie musiało zawierać informacje o:
• liczbie zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy;
• liczbie właścicieli nieruchomości, od których odebrano nieczystości ciekłe, oraz liczbie osób zameldowanych pod adresem nieruchomości, na której znajduje się dany zbiornik bezodpływowy lub dana przydomowa oczyszczalnia ścieków;
• liczbie zawartych umów między firmą asenizacyjną a właścicielem nieruchomości
• liczbie zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków, których opróżnianie zorganizowała gmina- czyli te karne, dla nieruchomości, które same nie podpisały umów na odbiór ścieków;
• częstotliwości opróżniania zbiornika bezodpływowego lub osadnika w instalacji przydomowej oczyszczalni ścieków,
• ilości nieczystości ciekłych odebranych z obszaru gminy w podziale na nieczystości ciekłe bytowe oraz przemysłowe;
• ilości wody pobranej przez użytkowników niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej;
• stacjach zlewnych, do których przekazane zostały odebrane z terenu gminy nieczystości ciekłe, w postaci wykazu tych stacji;
• liczbie przeprowadzonych kontroli dokumentów oraz wynikach tych kontroli.
– Wspomniane sprawozdanie będzie składane do dwóch podmiotów – właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska oraz właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Jak widać, mamy już dużo zmian i jeszcze więcej pracy. Już podczas lutowej sesji Rady Miejskiej będziemy zajmować się tymi sprawami.
R.Poradowski
