To niesamowita historia. W maju ubiegłego roku z łódzkim architektem Wiesławem Jankiewiczem skontaktowała się rosyjska organizacja „Soldatskij Chram”. Zaproponowała łodzianinowi udział w konkursie na projekt pomnika matki i syna. Syn był żołnierzem Armii Czerwonej i poległ pod Moskwą w 1941 roku.
– Jak się okazało, matka przez całe życie usiłowała poznać tajemnicę śmierci syna, odnaleźć jego mogiłę, jednakże jej poszukiwania zakończyły się niepowodzeniem. Dopiero w 2019 roku organizacja „Soldatskij Chram” odkryła szczątki chłopaka. Postanowiono je pochować koło grobu matki na cmentarzu pod Moskwą. Na grobie miał stanąć ich pomnik. I tak się złożyło, że to ja zaprojektowałem ten pomnik – wspomina W. Jankiewicz.
– 5 grudnia 2020 roku odsłonięto go uroczyście,. W związku z tą uroczystością już we wrześniu (projekt skończyłem w sierpniu i oddałem go do realizacji) przybyła do Łodzi do mojego biura ekipa telewizji z Rosji z I programu. W czasie wywiadu zainteresowałem ich cmentarzem w Starej Gadce, gdzie pochowani są żołnierze rosyjscy polegli podczas I wojny światowej. Po emisji programu był szeroki odzew wśród Rosjan na temat tego cmentarza. Zaproponowałem wspólny projekt dotyczący postawienia na tym cmentarzu prawosławnego krzyża. Fundacja „Soldatskij Chram”, internetowe forum „Globalna Avantura” razem ze mną opracowały cały projekt. Ustalono, że strona rosyjska sfinansuje trzymetrowy prawosławny krzyż, dwie drewniane kapliczki z dwiema ikonami. Po stronie polskiej byłoby przygotowanie placyku oraz zamontowanie przysłanych z Rosji elementów.
Łodzianin opracował już wstępny projekt pomnika. 4 bm. na cmentarzu wojennym w Starej Gadce odbędzie się spotkanie przedstawicieli Urzędu Miejskiego w Rzgowie i wojewódzkiego konserwatora zabytków. Włodzimierz Kaczmarek z UM. twierdzi, że chodzi o lokalizację wspomnianego krzyża. Rosjanie prawdopodobnie ustalili listę żołnierzy poległych w bitwie pod Rzgowem, których nazwiska miałyby znaleźć się na granitowych tablicach u stóp krzyża.
Na zakończenie tej historii pragniemy przypomnieć, że po słynnej bitwie w pobliżu Starej Gadki urządzony został cmentarz wojenny, na którym oprócz kamiennego pomnika z kilkumetrowej wysokości krzyżem górującym wyraźnie nad okolicą, zbudowano także dwie kaplice: ewangelicką i prawosławną. Po tych dwóch budowlach nie ma dziś śladu.
R.Poradowski
