W powszechnej opinii w rzgowskiej gminie znajduje się tylko jeden cmentarz – parafialny, istniejący w grodzie nad Nerem już ponad dwa wieki (od 1810 r.). Tymczasem naprawdę nekropolii jest znacznie więcej. Wielki cmentarz założony w drugiej połowie ubiegłego wieku i służący głównie mieszkańcom sąsiedniej Łodzi, istnieje także w Starej Gadce. Powstał on obok cmentarza wojennego z czasów I wojny światowej, niemego świadka krwawych walk toczonych na okolicznych wzgórzach w listopadzie 1914 roku .
Śladów dawnych nekropolii w gminie, dziś już nie używanych, jest więcej. Są to głównie cmentarze ewangelickie, przypominające, że w rzgowskiej gminie od końca XVIII stulecia osiedlało się sporo przybyszów z Niemiec. Takie cmentarze, a właściwie ich pozostałości, znajdują się w Czyżeminku, Kalinie i Starowej Górze. W ostatnich latach głośno było m.in. o nekropolii w Kalinie, gdzie ekshumowano ponad stu żołnierzy niemieckich poległych w styczniu 1945 roku. Ich szczątki przeniesiono na specjalny cmentarz ofiar wojny.
W Rzgowie istnieje jeszcze jeden tajemniczy cmentarz. Mowa o miejscu pochówku ofiar epidemii, które niegdyś dziesiątkowały mieszkańców. Prawdopodobnie tzw. cmentarz choleryczny pochodzi z XIX stulecia, wówczas bowiem przez kilkadziesiąt lat na ziemiach polski ch odnotowywano fale epidemii zbierające tragiczne żniwo. Wielki kopiec z krzyżem na szczycie znajduje się nieco z boku ulicy Łódzkiej, w rejonie ul. Księżycowej.. Niedawno nabywca przyległego do cmentarza gruntu rozebrał fragment kopca i zbudował bezpośrednio przy nim betonowe ogrodzenie. Nie udało się zahamować tych działań. Przydałoby się oznakować cmentarza choleryczny i umożliwienie dojście do tego miejsca .
Wspomnijmy na zakończenie, że w Rzgowie jest jeszcze jedna pozostałość dawnej nekropolii. Otóż przez kilka wieków zmarłych rzgowian grzebano w sąsiedztwie tutejszej świątyni. Ta do dziś istniejąca powstała w 1 połowie XVII wieku, ale cmentarzyk istniał tu jeszcze wcześniej. Nekropolia przy kościele parafialnym funkcjonowała do początku XIX wieku, gdy za miastem wydzielono teren na cmentarz, który istnieje do dziś.
Na zdjęciu: tablica na parkanie rzgowskiej nekropolii
R.Poradowski
