To jedna z odsłon wielkiego tematu dotyczącego stosunków polsko-rosyjskich. Dr Violetta Wiernicka specjalizująca się m.in. w tej tematyce, autorka książek poświęconych m.in. carskiej Rosji, podczas spotkania w rzgowskiej Bibliotece Publicznej koncentrowała się na osiągnięciach Polaków w imperium rosyjskim. Okazuje się, że w każdej dziedzinie Polacy zapisali się od najlepszej strony, a ponadto to właśnie nasi rodacy zainicjowali europeizację Rosji, jeszcze przed carem Piotrem I. W XVII wieku była nawet moda na Polskę. Mało kto dziś wie, że caryca Agafia Gruszecka, żona cara Fiodora miała polskie korzenie. Była kobietą postępową, wykształconą, to właśnie pod jej wpływem car nakazał golić brody, jeszcze przed podobną głośną decyzja Piotra I.
To dla naszej rodaczki Elżbiety Ksaweryny Branickiej (1792-1888), żony hr. Michała Woroncewa, powstały słynne Schody Potiomkinowskie (192 stopnie, 136 m długości), najbardziej rozpoznawalny symbol Odessy. Branicka, muza Puszkina, przeznaczyła olbrzymi majątek na działalność charytatywną i była osobą bardzo cenioną. W. Wiernicka przypomniała też postać naszego rodaka, pierwszego w Rosji wykładowcy psychiatrii jako samodzielnej nauki medycznej, założyciela pierwszej rosyjskiej kliniki psychiatrycznej (1867) Jana Balińskiego.
Wielu naszych rodaków, którzy po powstaniach narodowych zesłani zostali na Sybir, tworzyło elity, bardzo cenione przez Rosjan. Byli artystami, medykami i uczonymi, którzy niejednokrotnie pozostawali na stałe na Syberii, wnosząc cenny wkład w rozwój Rosji. To mniej znana odsłona tego, co działo się z naszymi rodakami podczas zaborów.
Ryszard Poradowski