Z okazji 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego przypomnieliśmy postać rzgowianom Wojciecha Salskiego, który uczestniczył w tym wielkim patriotycznym zrywie zbrojnym. Z okazji wspomnianej rocznicy na mogile powstańca znajdującej się na rzgowskim cmentarzu mieszkańcy złożyli wiązanki kwiatów i zapalili znicze. Jednocześnie burmistrz Mateusz Kamiński zaapelował o ujawnienie innych tutejszych uczestników powstania. W. Salski na razie jest jedynym znanym z imienia i nazwiska uczestnikiem walk powstańczych. Czy rzeczywiście był jedynym młodym patriota, który poszedł walczyć o wolność ojczyzny?
Można zaryzykować stwierdzenie, że jednak było inaczej. Choć już Anna Gałkiewicz i inni autorzy opracowań poświęconych dziejom Rzgowa nie natrafili na nazwiska tutejszych powstańców 1863 roku, nie świadczy to o tym, że takowych nie było. Społeczność Rzgowa była niewielka, do tego okrutnie doświadczona pożarami i innymi klęskami, więc żyła w strachu, tym bardziej, że w osadzie stacjonowali Kozacy, którzy pilnie obserwowali miejscową ludność. Jednak, gdy nocą z 22 na 23 stycznia 1863 roku wybuchło powstanie, do Rzgowa docierały informacje o tym, co działo się w pobliskiej Łodzi czy Pabianicach. A w tym ostatnim mieście tkacze z Pabianic i ochotnicy z Widzewa oraz Chechła przy biciu dzwonów kościelnych opanowali magistrat, rekwirując broń i pieniądze, wznosząc okrzyki „Niech żyje Polska!” i śpiewając „Jeszcze Polska nie zginęła”. Ks. Leonard Urbankiewicz, zakatowany potem przez Kozaków, uczestniczył w powstaniu, podobnie jak wikariusz Bromski, który wzywał z ambony, by mieszkańcy przyłączyli się do powstania, a następnie utworzył młodzieżowy oddział powstańczy. Jak obliczyli historycy, ok. 100 mieszkańców Pabianic walczyło w powstaniu. A przecież przez Rzgów maszerowały oddziały powstańcze, m.in. z Tomaszowa (maj 1963 r.) pod dowództwem Oborskiego. Czy zatem możliwe było, by tylko jeden 17-latek ze Rzgowa odważył się iść do powstania?
W okresie Powstania Styczniowego na Ziemi Łódzkiej doszło do ok. 100 bitew i potyczek, w których walczyli mieszkańcy tego regionu. Spoczywają na cmentarzach m.in. Pabianic, Piotrkowa czy Sędziejowic. Apelujemy zatem do mieszkańców Rzgowa, by zajrzeli do rodzinnych szuflad i albumów w celu odnalezienia tutejszych uczestników tego największego polskiego zrywu powstańczego. Czekamy na wszelkie sygnały w tej sprawie: tel. 603-505-131.
Na zdjęciach: Harcerze przy mogile rzgowskiego powstańca Wojciecha Salskiego, styczeń 2023 r.
R.Poradowski
