W tym roku mija 470 lat od powstania w Rzgowie pięciu cechów: kowali, kuśnierzy, stelmachów, sukienników i szewców. To ważny moment w dziejach miasta nad Nerem, poświadczający dynamiczny rozwój Rzgowa. Poświadczają to również jarmarki. W Rzgowie znajduje się wówczas ponad 100 domów. W 1551 roku domostw jest już 175 – najwięcej przy ul. Tuszyńskiej (36). Lustratorzy odnotowują blisko 90 rzemieślników, wśród których nie brak takich, którzy wysyłają swoich synów – jak pisze historyk Maksymilian Baruch – „na wyższe nauki do wszechnicy krakowskiej”. Ten okres prosperity trwa jeszcze kilkadziesiąt lat. Na początku XVII wieku miasto liczy ok. 1500 mieszkańców.
Na ten szybki rozwój Rzgowa niechętnie spoglądają zarządcy „państwa pabiańskiego”, choć czerpią duże zyski z podlegającego im miasta. Do powolnego upadku przyczyniają się też XVII-wieczne wojny i przemarsze wojsk, a także pożary. Ten największy z lat czterdziestych pogłębia regres i lustratorzy z 1645 roku piszą o mieście dobrze urządzonym, które „jednak po ogniu nie odbudowane”. W 1677 roku domów jest o połowę mniej w porównaniu do 1606 r. a w 1737 roku aż pięciokrotnie mniej. Upada też handel. W 1750 roku zarządcy z Pabianic nakazują rzgowianom postawienie ratusza, jednakże późniejsze pustki w miejskiej kasie sprawiają, że obiekt ten niszczeje i ostatecznie zostaje rozebrany. Choć w końcu XVIII wieku pojawiają się symptomy ożywienia gospodarczego, miasto wciąż boryka się z wieloma problemami, a liczne pożary dodatkowo je pogłębiają (1886 r. – spłonęło 36 domów, 1893 r. – 13, 1812 r. – wielki pożar). Choć mieszkańcy z dumą mówią, że są mieszczanami, ich podstawowym zajęciem jest uprawa ziemi, a rzemiosło traktowane jest jako zajęcie dodatkowe. To sprawia, że na początku 1870 roku carski zaborca przekształca je na osadę włączoną do gminy Gospodarz.
Wspomniane na wstępie rzgowskie cechy istnieją przez kilka wieków, niektóre z nich wraz z kościelnymi bractwami wpływają nie tylko na rozwój rzemiosła, ale i życie kulturalne mieszkańców.
Na zdjęciu: Sztandar rzgowskiego cechu szewców przekazany kilka lat temu do zbiorów przyszłego muzeum w grodzie nad Nerem
R.Poradowski
