Ci, którzy twierdzą, że województwo łódzkie nie ma atrakcji turystycznych, są w błędzie. To krzywdząca opinia świadcząca o nieznajomości regionu, wszak można tu znaleźć mnóstwo pięknych oraz interesujących atrakcji – zarówno architektury, sztuki sakralnej, jak i przyrody ożywionej i nieożywionej. Dotyczy to również Rzgowa i okolic.
PAŁAC Z FILMOWĄ HISTORIĄ W TLE
Bez wątpienia jednym z najciekawszych i najpiękniejszych miejsc, jakie możemy tu znaleźć, a jednocześnie jednym z najcenniejszych zabytków regionu, jest pałac Radziwiłłów w Nieborowie.
Aby do niego dotrzeć, należy zjechać z autostrady A-2 na węźle Skierniewice w kierunku Łowicza. Po przejechaniu ok. 3,5 km należy skręcić w prawo w lokalną drogę, którą pokonamy nieco ponad 2 km i dotrzemy do pałacu. Otoczony jest on rozległym, malowniczym parkiem z początku XVIII wieku. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że przetrwał w stanie nienaruszonym nie tylko II wojnę światową, ale także czasy stalinowskie. Możemy więc podziwiać wspaniałe wnętrza i bogate zbiory, w tym imponującą bibliotekę. Jako ciekawostkę należy odnotować fakt, że posadzono tu pierwsze platany na terenie Polski. Najstarszy liczy sobie ponad 250 lat! Tu kręcono także wiele filmów, tak polskich, jak i zagranicznych. Powstał w tym miejscu m.in. serial „Lalka” z fenomenalną kreacją Jerzego Kamasa w roli Stanisława Wokulskiego. Mapa: https://maps.app.goo.gl/Z35H37HMjV5fkNKi9
Uzupełnieniem wizyty w pałacu jest zwiedzanie romantycznego parku w pobliskiej Arkadii który należał do właścicieli Nieborowa. Położony jest on niespełna 4 km od pałacu, bezpośrednio przy DK-70 (między Nieborowem i Łowiczem). Można tu znaleźć liczne, sztucznie stworzone ruiny i urokliwy staw. Park powstał pod koniec XVIII wieku wedle mody, jaka panowała wówczas w Europie. Mapa: https://maps.app.goo.gl/jhXz6KKjabPevJUn6
Podążając dalej DK-70, po przejechaniu kolejnych 3 km, wjedziemy do Łowicza. To jedno z najciekawszych miast województwa, gdzie bezpośrednio przy klimatycznym rynku możemy zwiedzić wspaniałą bazylikę archikatedralną i stojący opodal kościół Pijarów. Mapa: https://maps.app.goo.gl/4qDBsWqodzeNa4bc
PERŁA ARCHITEKTURY MOSTOWEJ
Ruszając z Łowicza DK-92 w kierunku Poznania, po przebyciu ok. 6 km zatrzymajmy się w okolicy Maurzyc, aby obejrzeć wyjątkowej wartości zabytek. To most drogowy profesora Stefana Bryły – wybitnego inżyniera, nauczyciela akademickiego i męża stanu II Rzeczypospolitej. To pierwszy na świecie spawany most drogowy wybudowany pod koniec lat 20. minionego wieku. Obiekt wycofano już z użytkowania, ale po gruntownej renowacji jest udostępniony do zwiedzania. W jego bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się wygodny parking, gdzie można chwilę odpocząć. Mapa: https://maps.app.goo.gl/FWRhV6cQfj4QdYxi8. Atrakcyjność miejsca jest tym większa, że po drugiej stronie drogi możemy wstąpić do malowniczego skansenu wsi łowickiej. Mapa: https://maps.app.goo.gl/iXVAPJK2FWHuHZH6A. Stąd jest tylko krok do absolutnie wyjątkowego pod względem tak urody, jak i walorów historycznych, zamku w Oporowie.
JEDNA Z NIEWIELU TAKICH WAROWNI
Dojedziemy tam, kontynuując podróż DK-92 w stronę Kutna (ok. 20 km) i skręcając w Bedlnie na drogę wojewódzką nr 583 w kierunku Żychlina. Stamtąd, drogami lokalnymi (za drogowskazami) dotrzemy do zamku. To późnogotycka, ceglana budowla o charakterze obronnym, otoczona fosą. Unikatowość tego niewielkiego, acz urokliwego XV-wiecznego zamku polega na tym, że nigdy nie został zniszczony! W realiach polskiej historii to prawdziwy ewenement. Są w nim oryginalne modrzewiowe, ręcznie malowane stropy, a wystrój to pysznie urządzone muzeum wnętrz dworskich. Wszystko to zaledwie kilka kilometrów od głównej trasy. Mapa: https://maps.app.goo.gl/xJLmi1SDsH3cXjvz7
TU URODZIŁ SIĘ SYN NAPOLEONA
Stąd warto cofnąć się nieco na południowy wschód, aby zobaczyć kolejną, choć nieco zapomnianą perłę architektoniczną – pałac w Walewicach. Musimy więc wrócić do DK-92 i kierując się w stronę Łowicza, po przejechaniu ok. 8 km, skręcić w prawo w drogę lokalną. Stąd do Walewic zostało zaledwie ok. 11 km. Znajdziemy tu piękny klasycystyczny pałac z II połowy XVII wieku, w którym miały miejsce liczne doniosłe dla historii Polski wydarzenia. Tu przyszedł na świat syn Napoleona i pani Walewskiej. Ciekawostką jest to, że niedawno odkryto tu ponad 200-letnią tapetę z motywami greckimi, którą pani Walewska zrobiła na zamówienie do sypialni, w której miał nocować Napoleon. Cesarz jednak nigdy do Walewic nie dotarł, a tapetę po renowacji można oglądać do dziś. W tym miejscu – symbolicznie – rozpoczął się też proces budowy nowoczesnej sieci dróg. To właśnie w walewickim pałacu, w lipcu 2004 roku, podpisano umowę na budowę autostrady A2 Konin – Stryków. Mapa: https://maps.app.goo.gl/MdATMWkYFvzjs3TZ9
BUDOWLA, KTÓRA CHCIAŁ ZBURZYĆ BORUTA
Z Walewic drogą wojewódzką nr 703 kierujemy się na zachód w kierunku DK-91 – do odległej o ok. 35 km Łęczycy. Zanim jednak dotrzemy do tej niesłychanie ciekawej historycznie miejscowości, ok. 3 km przed nią skręcamy w lewo, aby zwiedzić pobliski Tum. Mapa: https://maps.app.goo.gl/4ugbeFPcaRERaBuv7
Dojeżdżając w to miejsce, z daleka zobaczymy wyniosłą, surową i majestatyczną bryłę archikolegiaty tumskiej. To największy w Polsce obiekt architektoniczny w stylu romańskim o charakterze sakralno-obronnym. Świetnie zachowany, wybudowany z potężnych granitowych ciosów w połowie XII wieku jest prawdziwym unikatem.
Z kościołem pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Królowej i św. Aleksego wiąże się też ciekawa legenda. Budową żywo zainteresowany był urzędujący na tym terenie diabeł Boruta. Uspokajano go, mówiąc, że budowana jest karczma. Kiedy w pewnym momencie sprawa się wydała, Boruta wbił pazury w jeden z kamieni podtrzymujących południową wieżę kościoła i próbował go wyrwać, aby budowla runęła. Nie dał rady, ale ślady pazurów widoczne są do dziś.
To nie wszystkie atrakcje w tej małej wsi. W sąsiedztwie archikolegiaty usytuowany jest urokliwy drewniany kościółek p.w. św. Mikołaja, a także rekonstrukcja Grodziska Łęczyckiego – jednego z najważniejszych miejsc związanych z początkiem państwowości polskiej. Nieco dalej zobaczymy też malowniczy skansen. Mapa: https://maps.app.goo.gl/rtKrAYpGQkyV7SVQ7
Z Tumu do pobliskiej Łęczycy jest zaledwie 3 km. Przez miasteczko biegnie DK-91, w sąsiedztwie której stoi XIV-wieczny zamek, powstały za panowania króla Kazimierza Wielkiego. To okazała budowla obronna. Wnętrza zamku zajmuje obecnie muzeum regionalne, a w sezonie gości wita wspomniany już diabeł Boruta, związany z ziemią łęczycką. Mapa: https://maps.app.goo.gl/kdt2kaLwh41guyFHA
WIĘZIENIE CZEKA NA ODWIEDZAJĄCYCH
Absolutnie koniecznie trzeba również zobaczyć, usytuowany zaledwie kilka kroków od zamku, barokowy kościół Bernardynów ze wspaniałą polichromią Walentego Żebrowskiego. Mapa: https://maps.app.goo.gl/A9TySxbFcCakRG5a8
Kościół sąsiaduje też z więzieniem, jakie usytuowane było już w ubiegłym stuleciu w dawnych budynkach klasztornych. Do niedawna był to funkcjonujący zakład penitencjarny. Teraz nie ma tu skazanych, ale wnętrza aresztu pozostały w niezmienionym stanie i można je zwiedzać, co robi niesamowite wrażenie. Na zwiedzanie trzeba się jednak wcześniej umówić.
Kiedy DK-91 przemieścimy się na południe, dotrzemy do Piotrkowa Trybunalskiego, w którym oprócz kilku interesujących kościołów wokół malowniczego rynku, można zobaczyć unikatowy XVI-wieczny późnogotycki zamek królewski zbudowany na polecenie króla Zygmunta Starego. Mapa: https://maps.app.goo.gl/6QAKaGJEB6m3sU9Z9
Z Piotrkowa warto wyruszyć na wschód DK-12. Po przejechaniu ok. 12 km dotrzemy do Sulejowa, gdzie znajduje się kolejna perła architektury romańskiej, czyli XII-wieczne opactwo pocysterskie, jedno z najlepiej zachowanych w Polsce. Część dawnych zabudowań klasztornych zaadaptowano na cele turystyczne. Można więc tu wygodnie przenocować i posilić się w podróży. Mapa: https://maps.app.goo.gl/FosHM7T2btd9PgcFA
POCZEKALNIA REYMONTA
Jeśli z Piotrkowa Trybunalskiego wyruszymy w kierunku stolicy drogą ekspresową S-8, to po dwóch kwadransach dotrzemy do Tomaszowa Mazowieckiego. Koniecznie trzeba zjechać z trasy do centrum miasta. Oprócz usytuowanego tu pięknego barokowego kościoła św. Antoniego warto zobaczyć też świątynię ewangelicko-augsburgską i pałac Ostrowskich.
To nie wszystkie atrakcje turystyczne Tomaszowa. Ciekawą ofertę ma też Skansen Rzeki Pilicy, gdzie można obejrzeć między innymi przeniesioną z pobliskiego Czarnocina drewnianą poczekalnię kolejową, w której siadywał Władysław Stanisław Reymont, kiedy pracował na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Mapa: https://maps.app.goo.gl/rD1LFBEYow6NTpkH6
Wyjątkową atrakcją są też tzw. niebieskie źródła, czyli wywierzyska kresowe, jedne z najciekawszych w Europie – rezerwat przyrody nieożywionej w dolinie Pilicy. Kolejnym wyjątkowym miejscem są Groty Nagórzyckie. To niesłychanej urody podziemne wyrobiska po XVIII-wiecznej kopalni kwarcu, które udostępnione są do zwiedzania. Mapa: https://maps.app.goo.gl/uMjdVbPWUN4mwCex9
DOTRZESZ DO WYJĄTKOWYCH MIEJSC
Z Tomaszowa Mazowieckiego najlepiej wyruszyć na wschód malowniczą, prowadzącą przez Lasy Spalskie DK-48. Ta kręta i urocza trasa jest gęsto usiana wspaniałymi zabytkami.
Po kilku zaledwie kilometrach dojeżdżamy do uzdrowiskowej Spały. Ta niewielka osada w międzywojniu została przeznaczona na letnią rezydencję prezydentów RP. Od blisko 100 lat odbywa się tu co roku centralne święto plonów. Mapa: https://maps.app.goo.gl/mDAKDf6JL31BKRTB6
W centrum możemy podziwiać liczącą ponad wiek drewnianą kaplicę prezydentów wybudowaną w stylu zakopiańskim. Spała słynie również z tego, że jest tutaj Ośrodek Przygotowań Olimpijskich. Jeśli odjedziemy z centrum około 3 km na północ, do pobliskiej Konewki znajdziemy jeden z najciekawszych zabytków architektury militarnej w Polsce. To betonowy, liczący 380 metrów długości schron dla pociągów sztabowych wybudowany przez Niemców w czasie II wojny światowej. Wrażenie podczas zwiedzania jest ogromne. Drugi taki obiekt jest kilka kilometrów od Spały na południe – w Jeleniu, a trzeci w Stąpinie na Podkarpaciu. Mapa: https://maps.app.goo.gl/FEbMNY34xRMBjtji9
Kontynuując podróż DK-48 w kierunku Radomia, po przebyciu niespełna 7 km, dotrzemy do maleńkiego, ale niesłychanie bogatego historycznie Inowłodza. Najcenniejszym z tutejszych zabytków jest ponad wszelką wątpliwość romański kościół św. Idziego z XI wieku wybudowany prawdopodobnie przez króla Władysława Hermana jako wotum dziękczynne za narodziny syna – późniejszego króla Bolesława Krzywoustego. Obiekt usytuowany na pobliskim wzgórzu doskonale widać z drogi, zaś ze świątyni rozciąga się niezwykły widok na przełom Pilicy. Mapa: https://maps.app.goo.gl/9GSjVun2v6oSQoJA7
Z kolei po drugiej stronie trasy można zobaczyć zrekonstruowane ruiny zamku Kazimierza Wielkiego.
Mapa: https://maps.app.goo.gl/MupKmdnVt6BJSmsh8
Najmłodszym zabytkiem Inowłodza jest XIX-wieczna synagoga, w której funkcjonuje sklep. Wewnątrz zachowały się jednak malowidła z epoki z napisami po rosyjsku i hebrajsku.
Po przejechaniu DK-48 kolejnych 7 km na wschód należy zjechać z trasy w lewo w leśny dukt, którym dotrzemy do Szańca Hubala – miejsca ostatniej walki i śmierci legendarnego kawalerzysty majora Henryka Dobrzańskiego – pierwszego partyzanta II RP. Tu także warto zrobić kilka minut przerwy. Mapa: https://maps.app.goo.gl/CeaMqzBPjJsVgVFR7
Po pokonaniu następnych kilkunastu kilometrów i dotarciu do niedalekiego Odrzywołu, z DK-48 skręcamy w prawo, w DW-728, aby dotrzeć do położonej o kilka kilometrów dalej Drzewicy. Nad brzegiem malowniczej Drzewiczki znajdziemy bajeczne i majestatyczne ruiny gotycko-renesansowego zamku, którego początki sięgają XVI wieku. Surowa, masywna bryła, grube mury, potężne i strzeliste wieże zbudowane z lokalnego piaskowca zachwycają urodą i robią na zwiedzających ogromne wrażenie. Mapa: https://maps.app.goo.gl/hCJCRxssNvvcPd5y7
COŚ DLA PASJONATÓW KOLEJNICTWA
Pora przenieść się do zachodniej części województwa łódzkiego. Wyruszając z Łodzi w kierunku Wrocławia drogą ekspresową S8, po przebyciu około 40 km, dotrzemy do Zduńskiej Woli. Niesłychana gratka czeka tu na miłośników kolei (trzeba zjechać z trasy na węźle Zduńska Wola Wschód). Jest tu niesłychanie bogaty zbiór zabytków kolejowych. Zapomniane już parowozy, wagony, lokomotywy spalinowe wycofane z eksploatacji (w tym liczne unikaty) i wiele sprzętu specjalistycznego używanego niegdyś na kolei. Mapa: https://maps.app.goo.gl/iLr5qpJsvoxChMUq8
Należy także przypomnieć, że Zduńska Wola to rodzinne miasto świętego Maksymiliana Marii Kolbego. W mieście zachował się rodzinny dom tego wielkiego męczennika. Będąc na miejscu, trzeba go koniecznie zwiedzić. Mapa: https://maps.app.goo.gl/vSh7dwsjT7noCHiB7
Po przejechaniu S-8 kolejnych czterdziestu kilku kilometrów w kierunku Wrocławia, zjeżdżamy na DK-45, którą dojedziemy do ostatniego już punktu na naszej wakacyjnej trasie w województwie łódzkim, czyli do Wielunia, usytuowanego ok. 30 km od granicy z Wielkopolską.
WIELUŃ MIEJSCE PAMIĘCI
To niewielkie, ale pełne uroku miasteczko ze wspaniale zachowanymi fragmentami średniowiecznych murów miejskich. Mapa: https://maps.app.goo.gl/taNxYEUBg52M9h9fA
Wieluń zasłynął jednak z innych wydarzeń. 1 września 1939 roku, zanim jeszcze padły pierwsze strzały na Westerplatte, na uśpione miasteczko spadły bomby zrzucone przez samoloty niemieckiej Luftwaffe, mimo że nie było tu żadnych celów militarnych. 1200 mieszkańców zginęło w czasie nalotu. Na rynku ustawiony jest postument upamiętniający tę zbrodnię Wizyta w Wieluniu, to prawdziwa lekcja historii i okazja do chwili refleksji. Mapa: https://maps.app.goo.gl/38LRKzLNiUpL241L9
Źródło: GDDKiA Łódź
Ryszard Poradowski
